Parku Kombëtar Tablas de Daimiel, i vendosur në Ciudad Real, është në rrezik serioz për shkak të një thatësira e zgjatur dhe humbja e vazhdueshme e ujit të shkaktuar nga ndryshimet klimatike. Gjatë viteve të fundit, kemi parë një rritje të ndjeshme të temperaturave, gjë që ka bërë që të rritet sasia e ujit të avulluar, duke rezultuar në një reduktim drastik të burimeve ujore në dispozicion.
Kjo është viti i katërt i thatë se Parku Kombëtar po vuan dhe si biodiversiteti që ai mbështet, ashtu edhe ekuilibri ekologjik po përkeqësohen me shpejtësi. Çfarë do të ndodhë nëse kjo thatësirë vazhdon?
Thatësira në Tablas de Daimiel
Një raport i fundit tregon se mungesa e reshjeve, së bashku me vitin e katërt të thatë të regjistruar në provincën e Ciudad Real, ka kufizuar sasinë e ujit të marrë në park. Në këtë kontekst, stacioni meteorologjik Daimiel ka regjistruar vetëm 317,6 litra për metër katror në periudhën e fundit.
Normalisht, parku kombëtar ka përreth 1.343 hektarë të tokës së përmbytur. Megjithatë, aktualisht, vetëm 528 hektarë janë të mbuluara nga uji. Ky reduktim gjeneron ndikime të shumta në jetën e egër, veçanërisht në shpendët, të cilët kanë më pak vende për të pushuar gjatë rrugëve të tyre migratore. Këtë vit, një maksimum prej 60 lejlekët e zinj në kalimin migrator, 86 shpatulla, dhe një prani të madhe çafkash. Kjo nxjerr në pah rëndësinë jetike të këtyre ekosistemeve për shumë lloje shpendësh, të cilët janë prekur rëndë nga mungesa e ujit.
Ndikimet e thatësirës
Një nga efektet më alarmante të thatësirës është procesi i lymit. Ky fenomen ndodh për shkak të dekompozimit të mbetjeve bimore, të cilat, së bashku me sedimentimin e lëndëve të ngurta pezull, po prekin pellgun lagunor të parkut dhe duke ulur kapacitetin e tij për të ruajtur ujin.
Zyrtarët e parkut janë duke bërë analiza mbi ngarkesë e lartë e lëndëve ushqyese të paraqitura nga sedimentet, të cilat mund të lidhen me krizën e thatësirës në Las Tablas de Daimiel. Kjo situatë mund të jetë negative, pasi gjeneron erëra të pakëndshme dhe nxit rritjen e kladoforeve, të cilat mund të ndikojnë në përvojën e vizitorëve.
Masat emergjente
Në përgjigje të thatësirës së madhe janë zbatuar masa të ndryshme masat emergjente. Një nga burimet më të dukshme është aktivizimi i puseve të thatësirës, të krijuara për të nxjerrë ujërat nëntokësore dhe për të lagështuar zonat më kritike të parkut. Kjo strategji, edhe pse e nevojshme, ofron vetëm lehtësim të përkohshëm dhe konsiderohet e paqëndrueshme në terma afatgjatë.
Në vitin 2020, puset filluan të funksionojnë në mënyrë të jashtëzakonshme, duke nxjerrë deri në 10 hektometra kub të ujit në vit për të tentuar të përmbytet një sipërfaqe minimale prej 600 hektarësh, siç përcaktohet në Masterplanin e Parkut. Për të mësuar më shumë rreth gjendjes së ligatinave, unë rekomandoj të lexoni se si Dita Botërore e Ligatinave. Kjo situatë është e lidhur ngushtë me Kriza e thatësirës në Las Tablas de Daimiel.
Megjithatë, këto masa kanë rezultuar të pamjaftueshme. Për shembull, reduktime drastike në zonat e përmbytura janë vërejtur në muajt e verës, siç ndodhi në vitin 2021, kur vetëm 21 hektarë të përmbytur, që përfaqëson më pak se 1,5% të sipërfaqes së përmbytur.
Shkaqet e krizës së ujit
Thatësira në Las Tablas de Daimiel është rezultat i disa faktorëve të ndërlidhur. Një nga shkaqet kryesore është mbishfrytëzimi i akuiferit, e cila ka qenë subjekt i nxjerrjes së tepërt për ujitje bujqësore. Që nga viti 1994, Aquifer 23 është shpallur zyrtarisht i mbishfrytëzuar dhe kjo situatë ka vazhduar të përkeqësohet me kalimin e kohës.
Kjo ka çuar në një rënie kritike të niveleve të ujërave nëntokësore; Vlerësohet se nxjerrjet ilegale në zonë tejkalojnë 50.000 hektarë, e cila e rëndon më tej krizën. Bujqësia intensive ka kontribuar ndjeshëm në këtë problem. Për t'u thelluar në këtë temë, është e rëndësishme të kihet parasysh se ndryshimet klimatike kanë një ndikim më të madh se çfarë mendohej për kafshët dhe ekosistemin.
Administratat janë përpjekur të zbusin këtë situatë, por përpjekjet e tyre kanë qenë të pamjaftueshme. Shumë fermerë, pavarësisht rregulloreve, vazhdojnë të nxjerrin ujë në mënyrë të paligjshme, duke rrezikuar jo vetëm ekosistemin Las Tablas, por edhe furnizimin me ujë për komunitetet aty pranë. Kjo nënvizon rëndësinë e trajtimit të ndryshimeve klimatike, pasi ka një ndikim më të madh te kafshët sesa mendohej më parë.
Ndikimi në biodiversitet
Kriza e ujit ka pasur gjithashtu një efekt shkatërrues në biodiversiteti nga parku. Është vërejtur një rënie në popullsinë e specieve bimore dhe shtazore që varen nga ky ekosistem ujor. Për shembull, masiega, një bimë karakteristike e ligatinave, është zhdukur kryesisht për shkak të thatësirës. Kjo ka ndikuar drejtpërdrejt në lloje të ndryshme shpendësh, si p.sh. kallami iberik, popullsia e të cilit ka rënë në mënyrë dramatike vitet e fundit.
Zhdukja e kënetave dhe bimëve të tjera ujore ka reduktuar habitatet në dispozicion të shumë llojeve të shpendëve, gjë që ka ndikuar në ekuilibrin e ekosistemit. Prandaj, situata aktuale në Las Tablas de Daimiel nuk është vetëm një krizë mjedisore, por edhe një paralajmërim për ruajtjen e biodiversitetit në të gjithë rajonin.
Zgjidhjet afatgjata
Ndërsa masat emergjente janë të nevojshme, është thelbësore të vendosen zgjidhje të qëndrueshme afatgjatë për të ndryshuar situatën aktuale. Ekspertët sugjerojnë se është thelbësore të zbatohen politika që adresojnë mbishfrytëzim të akuiferit, që përfshin mbylljen e puseve të paligjshme dhe rregullimin rigoroz të përdorimit të ujit.
Është e domosdoshme të shkohet drejt një modeli zhvillimi që i jep përparësi qëndrueshmërisë së ujit dhe ekosistemit. Kjo përfshin ripyllëzimin e zonave përreth, restaurimin e kanaleve natyrore të lumenjve dhe zbatimin e teknikave bujqësore më pak të varura nga uji, të cilat do të ndihmojnë gjithashtu në luftimin e krizës ujore me të cilën përballet ekosistemi.
Një qasje gjithëpërfshirëse që përfshin të gjitha palët e interesuara, duke përfshirë fermerët, qeveritë dhe organizatat mjedisore, do të jetë e nevojshme për të trajtuar këtë çështje nga shumë fronte.
Roli i institucioneve
Qeveria dhe autoritetet mjedisore duhet të luajnë një rol aktiv në zbatimin e zgjidhje efektive. Kjo përfshin nevojën për monitorim të vazhdueshëm të nivelit të ujit dhe cilësisë së ujit, si dhe promovimin e edukimit mjedisor midis banorëve dhe vizitorëve vendas.
Është gjithashtu e rëndësishme që qeveritë qendrore dhe rajonale të bashkërendojnë përpjekjet e tyre për të siguruar që politikat e menaxhimit të ujit të jenë efektive dhe të zbatohen në mënyrë konsistente. Kriza e thatësirës mund të trajtohet edhe nëpërmjet stimujve ekonomikë që inkurajojnë ruajtjen.
Krijimi i stimuj ekonomik për adoptimin e praktikave të qëndrueshme bujqësore dhe mbyllja e puseve të paligjshme mund të jetë çelësi për ndryshimin e dinamikës aktuale të shfrytëzimit. Për shembull, subvencionet për fermerët që zbatojnë teknika efikase të ujitjes dhe respektojnë kufijtë e nxjerrjes së ujit mund të ndihmojnë në inkurajimin e përdorimit më të përgjegjshëm të burimit.
Thatësira si tregues i ndryshimeve klimatike
Thatësira aktuale në Las Tablas de Daimiel është një pasqyrim i qartë i efekteve të ndryshimeve klimatike globale. Është vërejtur një model temperaturat e rritura dhe reduktimin e reshjeve në rajonet tradicionalisht të lagështa, duke paraqitur sfida serioze për menaxhimin e ujit dhe ruajtjen e mjedisit.
Kjo jo vetëm që ndikon në disponueshmërinë e ujit, por gjithashtu ndikon në bujqësi, biodiversitet dhe shëndetin e njeriut. Lufta kundër ndryshimeve klimatike duhet të jetë prioritet, e integruar në menaxhimin e burimeve ujore dhe politikat e ruajtjes së natyrës.
E ardhmja e Parkut Kombëtar Las Tablas de Daimiel është në një udhëkryq kritik. Ndërsa ndryshimet klimatike vazhdojnë të ndikojnë në mënyrën tonë të jetesës, është e domosdoshme që të gjithë sektorët e shoqërisë të bashkohen për të gjetur zgjidhje të qëndrueshme për këtë problem alarmues. Ruajtja e kësaj ligatine nuk është vetëm jetike për biodiversitetin, por ka edhe implikime të rëndësishme për shëndetin mjedisor të të gjithë rajonit.
Koha për të vepruar është tani. Ruajtja e Las Tablas de Daimiel është thelbësore jo vetëm për brezat e sotëm, por edhe për brezat e ardhshëm. Ne duhet të sigurohemi që ky thesar natyror të mos kthehet në një kujtim të së kaluarës, por të lulëzojë dhe të sjellë përfitime për njerëzimin dhe biodiversitetin për vitet në vijim.